Wybierz swój język

  • Polski (PL)
  • English (United Kingdom)
Zabinski Foundation
  • Strona główna
  • Cele i działania
  • Historia
    • Teresa Zawadzki – Żabiński Zmarła 30.01.2021
    • Pogrzeb Teresy Zawadzki-Żabiński
    • Historia oczami rodziny
  • Pamięć i Uznanie
  • Aktualności
  • Pomoc dla Ukrainy
  • Dotacje
  • Kontakt
    • Pliki Cookies

tlo banner

  1. Jesteś tutaj:  
  2. Start
  3. Historia

Historia

Doktor Jan Żabiński – zoolog, organizator i wieloletni dyrektor warszawskiego Zoo od roku 1929, pedagog, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, nauczyciel, żołnierz AK, uczestnik Powstania Warszawskiego. Jan Żabiński rozwinął Zoo i przekształcił go w jeden z najbardziej znanych i podziwianych ogrodów zoologicznych w Europie. Był on autorem wielu książek popularno-naukowych, pogadanek radiowych, jak również nauczał w kilku gimnazjach. Mieszkał z żoną Antoniną i synem Ryszardem urodzonym w 1932 r. w willi wewnątrz Zoo, gdzie jego córka Teresa urodziła się w roku 1944. Jan i Antonina spotkali się w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Antonina podzielała pasję Jana do zwierząt. Była też znaną autorką książek dla dzieci oraz po zakończeniu drugiej wojny światowej napisała książkę "O Ludziach i Zwierzętach” (wydaną w 1968r.), która zainspirowała Diane Ackerman do napisania książki „The Zookeeper’s Wife” (w Polsce - :Azyl”) – na podstawie której został nakręcony w 2017 r. hollywoodzki film o nazwie „The Zookeeper’s Wife”. W roku 2019 został nakręcony polski film dokumentalny, bazujący na książce Antoniny o nazwie „O zwierzętach i ludziach”. Film został przedstawiony na ekranach w Polsce i w kinach w Stanach Zjednoczonych.

 

Heroiczne działania Żabińskich podczas drugiej wojny światowej:

Podczas ataku i nalotu Niemców na Warszawę we wrześniu 1939 roku wiele zwierząt z warszawskiego Zoo uciekło z ogrodu. Niebezpieczne dla ludzi zwierzęta zostały częściowo zabite a część została wywieziona przez Niemców do ogrodów zoologicznych w Berlinie i w Wiedniu. Żabińscy postanowili posłużyć się pustymi klatkami po zwierzętach oraz ich własnym domem do ukrywania w nich uciekających z getta Żydów, jak tez innych ludzi w potrzebie.

Willa Żabińskich znajdująca się na terenie Zoo, znana jako: ”Dom pod Zwariowaną Gwiazdą” przekształciła się w miejsce schronienia dla Żydów wyprowadzonych przez Jana Żabińskiego z warszawskiego getta. Robił to pomimo groźby pewnej kary śmierci dla niego samego, jak i dla jego rodziny w przypadku odkrycia prawdy przez Niemców. Uciekinierzy byli ukryci głównie w domu, w piwnicy, a kiedy zagrożenie zostało zaanonsowane, uciekali z willi do położonych obok zwierzęcych klatek poprzez tunel. Wejście do niego było w piwnicy i prowadził on do ogrodu. Zbliżające się zagrożenie było anonsowane uciekinierom poprzez ustaloną jako sygnał alarmowy arię z operetki zagraną na fortepianie przez Antoninę kiedy tylko zbliżali się Niemcy. Aria ta pochodziła z operetki Offenbacha „Piękna Helena” i nosiła tytuł „Jedź, jedź, jedź na Kretę”. Natomiast kiedy zagrożenie minęło i można było wrócić do willi – grała Chopina.

Synek Żabińskich, Rysio pomagał rodzicom: przynosił jedzenie i zajmował się potrzebami wielu uciekinierów będących pod ich opieką.

Żabińscy stali się ratownikami, ochroniarzami i opiekunami zoo, jego gości i jego historii. Zostali zmuszeni do pozbycia się wielu zwierząt, głównie z powodu braku bezpieczeństwa publicznego. Wtedy Jan, aby zachować teren Zoo w celu pomocy ludziom- przekształcił ogród w farmę świń, tłumacząc to zapewnieniem dostaw żywności dla sił okupacyjnych.

Niektóre z najbardziej cennych zwierząt zostały przetransportowane do ogrodów zoologicznych w Reich’u w celu „przechowania”, włącznie ze słonicą „Tuzinką”, której urodzenie było nadzorowane przez Jana. Ciekawostką jest to, że był to dwunasty słoń urodzony kiedykolwiek w niewoli.

Jan Żabiński wstąpił do i pozostał członkiem polskich sił podziemnych Armii Krajowej oraz otrzymał posadę w zarządzie miejskim na stanowisku kierownika Wydziału Ogrodniczego. Został mianowany kierownikiem parków warszawskich. Jako pracownik miasta otrzymał oficjalne zezwolenie na wejście do Warszawskiego Getta. Dzięki temu miał dostęp, sieć wsparcia i pretekst do wyprowadzania Żydów na zewnątrz getta oraz do udzielenia im schronienia w piwnicy willi i w pustych klatkach. Żabińscy pomagali im załatwić fałszywe dokumenty i przetransportować ich na stronę „Aryjską” miasta, do bezpiecznej kwatery. Wszystkie te działania kwalifikowały się jako zbrodnie i przestępstwa, za które oni i ich cała rodzina mogli zostać straceni. Uciekinierzy żydowscy opisywali dom Żabińskich jako nowoczesną „Arkę
Noego”, a Dr. Żabińskiego jako szczególnie skromnego, pomagającego jego żydowskim przyjaciołom, dostawcom i znajomym, ale też obcym ludziom.
Żabińskim udało się też przechowywać broń na terenie zoo w celu jej użycia w Powstaniu Warszawskim, pomimo nieustannej obserwacji przez okupanta, mającej na celu schwytanie członków armii podziemnej.

Jako aktywny członek Armii Krajowej Żabiński uczestniczył w Powstaniu Warszawskim w sierpniu 1944 roku. Na początku sierpnia 1944 r. został ciężko ranny i wywieziony do Niemiec po zduszeniu powstania jako jeniec wojenny.

Wszystkie (oprócz dwóch) ocalone przez Żabińskich osoby przeżyły wojnę.

Po uwolnieniu Polski w roku 1945 Jan Żabiński powrócił do Warszawy i podjął ponownie swoje obowiązki jako Dyrektor Warszawskiego Zoo.
Małżonkowie zaczęli ratować to co pozostało z zoo i odbudowywać je od nowa. W roku 1949 otworzyli oficjalnie zoo. Kontynuowali życie w ich willi stojącej pośrodku terenu zoo z ich dziećmi Ryszardem i Teresą do marca 1951, kiedy to Jan został zmuszony do rezygnacji ze swojego stanowiska.

 

 

 

 

history1

history2

history3

(Rysio na Tuzince)

 

history4

300

Ilość osób żydowskiego pochodzenia przechowanych i uratowanych

2194

Ilość dni trwania drugiej wojny światowej

6000000

Ilość Żydów zabitych podczas Holocaustu

Teresa Zawadzka-Żabińska
Zmarła 30.01.20021

W głębokim żalu informujemy o śmierci Teresy Zawadzkiej-Żabińskiej w dniu 30.01.2021, córki Jana i Antoniny Żabińskich. Teresa urodziła się w willi Dyrektora Zoo w 1944r. Podczas drugiej wojny światowej i była ostatnim członkiem rodziny Żabińskich która żyła w willi, gdzie jej rodzice ukrywali około 300 żydowskiego pochodzenia uciekinierów z warszawskiego getta pod groźbą utraty ich własnego oraz ich dwojga dzieci życia. Jedyny brat Teresy zmarł w roku 2019.

ZOBACZ STRONĘ POŚWIĘCONĄ JEJ PAMIĘCI

 

ZOBACZ RELACJĘ Z JEJ POGRZEBU

teresa zabinski

Historia

History

History

History

History

Skontaktuj się z nami

Zapraszamy do kontaktu wszystkich odwiedzających naszą stronę internetową. Aby uzyskać informacje o tym, jak się z nami skontaktować, kliknij poniższy przycisk.

 

KONTAKT

DANE FUNDACJI

KRS: 0000834450

REGON: 385878862

NIP: 5252819860

RADA FUNDATORÓW

Teresa Zawadzki, Dominik Zawadzki, Richard C. Hallward, David F. Dixon.

ZARZĄD

Anat Arazi, Prezes Zarządu;

Dominik Zawadzki, Wice-Prezes Zarządu.

ZAWIADOMIENIA PRAWNE

POLITYKA PRYWATNOŚCI & POLITYKA COOKIES

WARUNKI UŻYTKOWANIA

Copyright © 2023 Zabinski Foundation Fundacja Żabińskich. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Joomla! jest wolnym oprogramowaniem wydanym na warunkach GNU Powszechnej Licencji Publicznej.
Ta strona wykorzystuje pliki Cookies!

Wykorzystanie plików Cookies jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego funkcjonowania strony.

Czytaj więcej Akceptuję to

Website: projektowaniestroncennik.pl